Από την ΙΣΤΟΡΙΑ των λέξεων: ❝θίγω - αθίγγανος - Τσιγγάνος ❞
Η προέλευση της λέξης "Τσιγγάνος"
Οι "Τσιγγάνοι" κατάγονται από τη Β. Ἰνδία, κάτι που επιβεβαιώνεται από τη γλώσσα τους, τη "Romany", και τον αυτοπροσδιορισμό τους ως "Ρομ" ή "Ρομά" («άνδρας, σύζυγος» στη γλώσσα τους).
Η λέξη "Τσιγγάνος" προέρχεται από το μεσαιωνικό "Ἀτσίγγανος", που με τη σειρά του ανάγεται στο "Ἀθίγγανος", δηλαδή «ανέγγιχτος, άθικτος». Από το "Ἀθίγγανοι" προέκυψε το "Ἀτσίγγανοι" (14ος-15ος αι.) και τελικά το "Τσιγγάνοι", εξηγώντας τη γραφή με "-γγ-" αντί για "-γκ-". Παράλληλα, η λέξη πέρασε στην τουρκική γλώσσα ως "çingene", αποκτώντας τη σημασία «φιλάργυρος», από όπου προήλθε η ελληνική "τσιγγούνης" ως αντιδάνειο (γι' αυτό είναι ορθότερη η γραφή της με -γγ-)
Αθίγγανοι και Μελχισεδεκίτες
Η ονομασία Αθίγγανοι ( > Τσιγγάνοι) είναι αποτέλεσμα μια ιστορικής παρανόησης, η οποία όμως καθιερώθηκε γλωσσικά και διατηρήθηκε. Η ονομασία δόθηκε αρχικά στο Βυζάντιο σε μια χριστιανική αίρεση, τους "Μελχισεδεκίτες" (8ος αι.), οι οποίοι είχαν μετοικήσει από τη Φρυγία και συνδέονταν με τον ιερέα "Μελχισεδέκ" (βλ. Π.Δ. "Γένεσ." κεφ. 14, Κ.Δ. "Ἑβρ." κεφ. 5 και 7).
Οι θρησκευτικές διαφορές τους οδήγησαν στην απομόνωσή τους από την κύρια θρησκευτική κοινότητα, η οποία εκφράζεται από τη λέξη (αθίγγανος = αυτός που δεν πρέπει να τον αγγίζεις, δηλ. να έχεις επικοινωνια μαζί του).
Αν και οι "Μελχισεδεκίτες" (4ος-5ος αι. μ.Χ.) δεν είχαν σχέση με τους νομάδες από την Ἰνδία, η ονομασία παρέμεινε και εξελίχθηκε και όταν ο όρος πέρασε στους γνωστούς "Τσιγγάνους" (Ρομά), συνδέθηκε με την ιδέα των «άθικτων» από την ινδική κουλτούρα (πβ. "untouchables"), δηλαδή ανθρώπων που θεωρούνταν εκτός κοινωνικών καστών ή «αμόλυντοι» από επαφή με άλλους.
Οι πολλαπλές ονομασίες τους
ⅰ) "Γύφτοι": Από το αρχ. "Αἰγύπτιοι", καθώς θεωρήθηκε ότι έφτασαν στη "Μεσόγειο" μέσω "Αἰγύπτου" ή από τη «"Μικρή Αἴγυπτο"» (την "Κιλικία"). Η ονομασία αυτή πήρε συχνά μειωτική χροιά (πβ. αγγλ. "Gypsy", ισπ. "Gitanos").
ⅱ) "Μποέμ": Από το γαλλικό "Bohème", που παραπέμπει στους νομάδες της "Βοημίας". Ο όρος συνδέθηκε με την ελευθερία κίνησης που τους εξασφάλισε ο βασιλιάς της "Βοημίας", καθώς και με τον ξέγνοιαστο τρόπο ζωής (εξού και "μποέμ" = «ξέγνοιαστος»).
ⅲ) "Κατσίβελοι": Από το αρωμουνικό "cacivel" (< λατ. "captivus" «αιχμάλωτος»), με μεταφορική σημασία «άθλιος, δυστυχής».
Οι φυλετικές ομάδες των "Τσιγγάνων"
Οι "Τσιγγάνοι" διακρίνονται σε τρεις κύριες ομάδες:
ⅰ) Οι "Kalderash": Σιδηρουργοί και χαλκουργοί, κυρίως στην "Κ. και Δ. Ευρώπη".
ⅱ) Οι "Gitanos": Μουσικοί και χορευτές, κυρίως στην Ἰβηρική Χερσόνησο.
ⅲ) Οι "Manush" ή "Sinti": Δεξιοτέχνες του τσίρκου, κυρίως σε Ἰταλία, Γαλλία και Γερμανία.
____________
Προσαρμογή από Γ. #Μπαμπινιώτη, Ετυμολογικό Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας bit.ly/2JrnABZ_ [λ. Τσιγγάνος] ❝ Η προέλευση και ιστορία των ελληνικών λέξεων ❞
