Γράφει η Κατερίνα Παπασμηνασιάν, εγκληματολογική ψυχολόγος

Τις τελευταίες ημέρες δύο διαφορετικά περιστατικά βίας εντός οικογενειακού περιβάλλοντος έφτασαν στη δημοσιότητα. Στο Αιγάλεω, αναφέρθηκε ότι πατέρας τραυμάτισε με μαχαίρι την 29χρονη κόρη του, η οποία μεταφέρθηκε στο νοσοκομείο για νοσηλεία. Λίγο νωρίτερα, στο Αγρίνιο, ένας ηλικιωμένος βρέθηκε μαχαιρωμένος στο στήθος, με τις πληροφορίες να κάνουν λόγο για πιθανή εμπλοκή μέλους της οικογένειάς του, και συγκεκριμένα της 49χρονης κόρης του. Παρότι οι υποθέσεις αυτές βρίσκονται σε εξέλιξη και οι αρμόδιες αρχές ερευνούν τις συνθήκες κάτω από τις οποίες σημειώθηκαν, η κοινή αναφορά σε μαχαίρι δεν περνά απαρατήρητη.

Η διεθνής βιβλιογραφία έχει καταγράψει εδώ και χρόνια ότι τα αιχμηρά αντικείμενα αποτελούν ένα από τα πιο συχνά μέσα σοβαρού τραυματισμού σε περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας. Η διαθεσιμότητά τους σε κάθε σπίτι εξηγεί γιατί συχνά χρησιμοποιούνται παρορμητικά, σε στιγμές έντασης, χωρίς απαραίτητα να υπάρχει προμελέτη. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η χρήση μαχαιριού πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο θανατηφόρας έκβασης σε σχέση με άλλες μορφές σωματικής βίας, γεγονός που τα καθιστά παράγοντα υψηλού κινδύνου.

Επιπλέον, σύμφωνα με έρευνες σε θύματα ενδοοικογενειακής κακοποίησης, πολλά περιστατικά δεν περιορίζονται στον φυσικό τραυματισμό. Η απειλή με μαχαίρι, ακόμη και χωρίς σωματική επαφή, καταγράφεται ως μορφή ψυχολογικής βίας, εκφοβισμού και ελέγχου. Σε αρκετές μελέτες αναφέρεται ότι η επίδειξη αιχμηρού αντικειμένου χρησιμοποιείται για να καλλιεργήσει φόβο και να επιβάλει σιωπή στο θύμα, συχνά σε μακροχρόνια βάση.

Η βιβλιογραφία δείχνει επίσης ότι η προηγούμενη χρήση ή απειλή χρήσης μαχαιριού αποτελεί ένδειξη πιθανής κλιμάκωσης. Για αυτόν τον λόγο, σε πολλά πρωτόκολλα αξιολόγησης κινδύνου, η αναφορά σε αιχμηρό αντικείμενο θεωρείται «κρίσιμο δεδομένο», που συχνά ενεργοποιεί πιο άμεσες παρεμβάσεις από τις υπηρεσίες υγείας, κοινωνικής στήριξης ή δημόσιας ασφάλειας.

Τα δύο πρόσφατα περιστατικά, ανεξάρτητα από τα επιμέρους χαρακτηριστικά και την τελική τους διερεύνηση, υπογραμμίζουν μια πραγματικότητα που η επιστήμη έχει τεκμηριώσει: όταν η ενδοοικογενειακή βία φτάνει στο σημείο χρήσης μαχαιριού, ο κίνδυνος σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου αυξάνεται σημαντικά και η δυναμική του φόβου στο οικογενειακό περιβάλλον εντείνεται. Η μελέτη των γεγονότων αυτών δεν αφορά μόνο την αποτύπωση της επικαιρότητας, αλλά και την αναγνώριση μοτίβων που μπορεί να προλαμβάνουν πιο δραματικές εξελίξεις στο μέλλον.

Βιβλιογραφία

• Kernsmith, P. D., & Craun, S. (2008). Predictors of weapon use in domestic violence incidents reported to law enforcement. Journal of Family Violence, 23(7), 589‑596.
• Malik, N. S., et al. (2020). Violence‑related knife injuries in a UK city; epidemiology including a focus on domestic setting. EClinicalMedicine.
• Cook, E. (2022). The Invisibilities of ‘Knife’ Crime. Routledge.
• Lee, J., Zhang, Y., & Hoover, L. T. (2013). Profiling weapon use in domestic violence: Multilevel analysis of situational and neighborhood factors. Victims & Offenders.
• Youth Endowment Fund. (2025). Overlap of Domestic Violence and ‘knife crime’. Event summary. 

Άρθρο στο Γίνε Άνθρωπος - Gine Anthropos

  ____________________________________________________________________